थिमिया बिस्काः जात्रा

आर.एन. श्रेष्ठ

येँ, यल व ख्वपलिसे स्वाःगु थिमि देय् सलसः दँ पुलांगु ऐतिहासिक परम्परागत जात्रा नखः चखः संरक्षण याना तयेगु ज्याय् न्ह्यःने लानाच्वंगु दु । स्यंगु आधुनिकता सिबें मस्यंगु पुलांगु जीवन शैली जात्रा व नखःचखः तसकं यइपुसे व न्ह्याइपुसे च्वं धयागु मान्यतां थिमि पिनेया मनूतय्सं तकं थिमिया बिस्काः जात्रा अतिकं यः । थ्व जात्रा दँय्दसं चैत्र ३० गते निसें शुरु जुयाः बैशाख २ गते क्वचाइ । जात्रा चैत्र ३० गते निसें शुरु जुइगु खःसां छवाः न्ह्यः हे थुकिया तयारी शुरु जुइ । मध्यपुर थिमिया स्वीनिखः द्यःया बिस्काः जात्राया नामं नांजाःगु थुगु जात्रायात थिमिया सिन्हः जात्रा नं धाइ । थिमिया थ्व बिस्काः जात्राय् द्यः जात्रा याईपं द्यःत थिमि नगदेश व बोडेया त्वाःत्वालय् दयेकातःगु देगःया द्यःपिनिगु नं जात्रा याइगु चलन दु । चैत्र ३० गते जात्रा शुरु जुइगु दिंकुन्हु गुसिं छ्वयेकेगु दिं धाइ । थुकुन्हु त्वाःत्वालय् च्वंगु देगः न्ह्यःने सिँ च्याकाः द्यःयात पुजा याइ । थुकुन्हु विशेष यानाः थिमिया लाय्कू न्ह्यःने नगदेशया गुथियािपं मनूत वयाः गुसिँ छ्वयेकेगु ज्या याइ । सिद्धिकालीइ नं थथे हे याइ । थुकिया निंतिं माःगु सिँ न्हापा लाय्कुलिं छ्वया हइगु खः । थ्व हे दिनय् थिमिया ज्याथम्ह मनूया छेँय् बालकुमारी द्यःया तिसा जात्रा यानाः देगलय् तिसां छाय्पी । अथे हे त्वाःत्वाःया देगलय् मूलम्ह द्यः ब्वइ । थुकुन्हु सुगांद्यः विष्णुवीरया द्यः ब्वये यंकीगु जात्रा नं उतिकं न्ह्याइपुसे च्वं ।

चान्हसिया जात्रा :
बैशाख १ गते याइगु जात्रायात चान्हसिया जात्रा नं धाइ । थुकुन्हु थिमिया लाय्कुली दुने मूलम्ह द्यः बालकुमारीयात तलेजुं पिकयाः जात्रा याइगु जूगुलिं थुकियात चान्हसिया जात्रा धायेगु याः । थुबलय् बाल कुमारी कुहां बिज्याकी । अनंलि क्वाछेँ द्यः हिचु द्यः व अजिमा द्यःयात नं जात्रा यानाः क्वाछेँय् हयाः चाःहीकाः लिहां वइ । थुगु जात्रायात चान्हसिया जात्रा धाइ । थ्व चान्हसिया जात्रा स्वयेत स्थानीय मनूतय्सं थःथःगु छेँनं चिलाख च्याका वइ ।

थ्व जात्रा सिधयेधुंकाः बहनीसिया जात्रा शुरु जुइ । बहनी करीब ५ बजे निसें जात्रा शुरु जुइसा दकलय् न्हापां विष्णुवीर सुगा द्यः या जात्रा जुइ । विष्णुवीरया गामय् थीथी द्यःखःत दु । १ गाता गणेश २ वामुने गणेश ३ थासमा गणेश ४ पतसिको गणेश ५ दथुत्वाःया गणेशया विशेष रुपं जात्रा याइ । विष्णुवीरया जात्राया विशेषता धइगु कय्कु वाचा धइगु थासं यंकेत थानाच्वंगु बाजं दिनाः सी बाजं थानाः यंकेगु चलन खः । थ्वया दथुइ सिद्धिकालीया जात्राय् थीथी द्यःखःत ल्ह्वनाः जात्रा याइ । सिद्धिकालीया जात्राय् विशेष यानाः १ राज गणेश २ सिद्धि गणेश ३ गाचा गणेश ४ दिगु गणेश ५ क्वोसिन्हा गणेश ६ दुइन्हा गणेश त्वाःत्वालं ल्ह्वना हइ । थुबलय् थवंथवय् भुइ सिन्हः ह्वलाः न्ह्यइपुकी ।

सुथसिया जात्रा :
कन्हय् कुन्हु बैशाख २ गते सुथय् याइगु जात्रायात सुथसिया जात्रा धाइ । मध्यपुर थिमिया बिस्काः जात्राया मू न्हि थ्व हे खः । थुकुन्हु लाय्कू तलेजुया पःमाःत स्वंगः पालाय् मत च्याकाः नगदेशया सिद्धि गणेशयात इलय् हयेत ब्वनापौ बिउ वनी । नगदेशया सिद्धि गणेशयात बालकुमारीया बिखालखु नं धाइ । थुकुन्हु बैशाख २ गते जात्रा याःिपं द्यःखः दक्व बैशाख २ गते सुथन्हापां थःथःगु त्वालं ल्ह्वनाः चाःहुइकाः बालकुमारीइ थ्यंकी । उगु इलय् बालकुमारी द्यःयात बिउगु बलीया सी दक्व द्यःयात लःल्हाइ । अनं लिपा लाय्कू तलेजुया पःमाःतसें द्यः ल्ह्वंकेत हःपाः बीगु याइ । थुगु हःपाः कथं बालकुमारी द्यः नापनापं मध्यपुर थिमि देय्या दक्व द्यः जात्रा याइ । उगु जात्राय् थःथः हे जक सिन्हः छ्वाकाः वनेगु याइ । थुकी बालकुमारीनिसें धिमे बाजं थानाः दिगुत्वाः तक स्वकः चाःहुइकाः जात्रा याइ । थुगु जात्रायात बालकुमारी थहां बिज्याइगु नं धाइ । अथे हे पुलांगु थिति कथं द्यः जात्रा याइगु जूगुलिं थ्व जात्रा तसकं न्ह्यइपुसे च्वनी ।

(किपा – सन्दीप प्रजापति)